İki aşı arasında ne fark var?

Amerika’da kullanılan adjuvansız aşı ile Avrupa ve Türkiye’de kullanılan adjuvanlı aşı arasındaki farkı uzmanlara sorduk
Kim, ne dedi?
Prof. Dr. Selim Badur (İstanbul Tıp Fakültesi Viroloji ve Temel İmmünoloji Bilim Dalı öğretim üyesi):
- Adjuvan dediğimiz maddeler, aşı içindeki ‘immünojen’in (öldürülmüş virüs) etkisini artırmak için, aşıya eklenen moleküllerdir. Aşı içinde 15 miligram immünojen var ise siz bunun miktarını azaltmak isterseniz, 15 yerine 2 miligram immünojeni adjuvanla karıştırıp aynı etkiyi alırsınız.
- Bu konuda ülkelerin farklı yaklaşımları var. ABD, ‘Ben adjuvan koymam ama immünojen miktarını fazla tutarım’ derken, Avrupa, ‘Fazla immünojen vermeyi önlemek için aşılara adjuvan eklerim’ diyor.
- Fazla ‘immünojen’in zararı mı var? İmmünojen dediğimiz, aşının kendisidir. Bu nedenle “zararlı” demek doğru olmaz. Adjuvan zararlı mı? Farklı adjuvan grupları var. Bugüne dek adjuvanların bilimsel ortamlarda herhangi bir istenmeyen etkisi saptanmamıştır.

Risk grubuna yapılmalı
Prof. Dr. Recep Akdur (Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi):
- Adjuvansız aşının etkinliğinin yüzde 90’ların üzerinde olmasına karşın, adjuvanlı aşının etkinliği konusunda çok net veri yok. Ancak yüzde 70’lik bir koruyuculuktan söz ediliyor.
-7 milyon kişi risk grubunda. Sağlam insanların hiçbiri, sağlık çalışanları risk grubunda değil. Gerçek risk grupları kalp, akciğer, böbrek hastaları ve astımlı çocuklarla gebelerdir. Gerçek risk gruplarına yapsalar daha yararlı olacak.

Özel bir yan etkisi yok

Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu (Sağlık Bakanlığı Pandemi İzleme Bilim Kurulu Üyesi): - Dünya Sağlık Örgütü hem Amerika’daki aşıların üretilmesine hem de Türkiye’nin satın aldığı ve Avrupa Birliği’nde de kullanılan aşılara onay verdi. Adjuvan içeren aşıların bilinen, özel bir yan etkisi yok. Sadece ağrı, kızarıklık ve ateş gibi yan etkileri adjuvansız aşılara göre bir miktar daha fazla olabilir.
-Adjuvanın hamilelerde kullanımıyla ilgili elde veri yok. Muhtemelen zararı yok ama tüm dünyada hamilelerde bu yönde öneri olduğu için bakanlık da adjuvan içermeyen aşı getirecek.

Güvenilirlik açısından aynı
Prof. Dr. Hande Harmancı (Dünya Sağlık Örgütü Global İnfluenza Programı Pandemi Hazırlık Koordinatörü):
- Dünyada şu anda ruhsat almış 18 değişik tip pandemik grip aşısı var, bunlardan bazılarının içine bağışıklık sistemini uyarabilmek için ve daha düşük aşı dozlarında etkinlik sağlayabilmek için adjuvan denen birtakım maddeler ekleniyor. Ülkeler tercihleri doğrultusunda adjuvanlı ya da adjuvansız aşı alıyor.
- WHO’nun görüşü her iki aşı arasında etkinlik (vücutta yarattığı bağışıklık) ve güvenilirlik açısından bir fark yok.
- Türkiye’nin de aldığı aşılarda MF95 adında bir adjuvan var. Bu bir çeşit yağ su karışımı. Bu maddenin bulunduğu mevsimsel grip aşısından şimdeye kadar 26 ülkede 40 milyon doz yapılmış. Ve önemli bir yan etkiye rastlanmamış.


KİM HANGİ AŞIYI KULLANIYOR
Aşıların içerisinde üç önemli madde var. Bunlardan birisi, antijen denilen ve vücutta esas bağışıklığı sağlayacak olan virüsün parçasını içeren kısım. İkinci madde ise ABD’deki aşıda olmayan ve Avrupa’dakinde olan, adjuvan denilen ve aşının bağışıklık yapma gücünü artıran madde. Çok uzun yıllar aşılarda alüminyum bu amaçla kullanılmıştı. Üçüncü madde ise cıvalı bir bileşik.


AMERİKA’DA
1 ABD’de kullanılan aşı adjuvanlı değil.
2 ABD’de adjuvanlı aşı alerjiye neden olacağından yasaklanmış durumda.
3 Adjuvanlı aşı hamile kadınlara kesinlikle yapılmıyor.
4 ABD’de aşı burun içine püskürtülüyor.
5 ABD ve Kanada’da İngiliz GlaxoSmithKline firmasının aşıları kullanılıyor.

TÜRKİYE’DE
1 Türkiye’de kullanılan aşı ise adjuvanlı.
2 Türkiye, Avrupa’da da kullanılan demir ve cıvalı aşıyı uygulamaya başladı.
3 Türkiye’de ise hamilelere 3 ayın ardından vurulabilen ve aralıkta gelmesi beklenen adjuvansız aşının yapılması gündemde.
4 Türkiye’de ise adaleye enjekte ediliyor.
5 Avrupa’da Novartis’in aşıları uygulanıyor.
(AYŞEGÜL AYDOĞAN ATAKAN-milliyet)